Auteur: Carlo Eijgenberger

Ondanks de weersverwachting staan er klokslag 9:00 uur zeven enthousiaste vaarders bij KOIJ. Een half uur later vertrekken we richting Friesland. De verwachting voor vandaag is 5-6 Bft en neerslag maar we hebben er toch echt zin in. 

Na een ruim uurtje door de Flevopolder rijden, komen we in het Friese Scherpenzeel aan. Een voormalig café is nu groepsaccommodatie. Wij zetten op de daarachter gelegen natuurcamping ons tentje op. Bij de koffie worden we door onze tochtleider getrakteerd op Friese specialiteiten die ons doen vermoeden dat men in deze streek vooral suikerbieten verbouwd. 

Achter de camping is en kanosteiger waar een kanoroute door de Rottige Meente vandaan vertrekt. Eerst varen we de Scheene op, waarlangs prachtige huisjes en kleine boerderijen staan. De kleine steigers herinneren aan de tijd dat de melkbussen per boot werden opgehaald. Dit vaarwater is smal en wonderschoon. 

We zien onderweg regelmatig ooievaars vliegen en hun nesten op hoge palen staan. Ik vermoed dat de baby’s voor grofweg half Nederland hier op luchttransport gaan. 

Bij de Scheenesluis moeten we overtillen. De Jonkers- of Helomavaart (wat is dat toch met die dubbele namen hier?) is vervolgens een breder vaarwater. Even later varen we de Lende op richting Oldemarkt. De sloot loopt hier dood.

We blijken nagenoeg geen drank te hebben ingepakt dus loopt een delegatie op de Oldermarkse coöperatieve zelfbedieningswinkel af. De rest wacht een tijdje en even later varen we dezelfde route terug.

Heb ik al gemeld dat het al die tijd lekker waait en zo nu en dan regent? De wind neemt op enig moment flink toe en het begint  erbij te hagelen. Dat is precies op het moment dat wij bij de Driewegsluis Nijetrijne aan wal willen. Er zijn maar drie van dergelijke sluizen in Nederland, er zijn sluisdeuren in drie richtingen omdat hier twee vaarwaters bij elkaar komen.

Nadat we allekanten langs en over de sluis zijn gelopen gaan we het naastgelegen restaurant binnen. In de hal en toiletruimtes verkleden we ons in burger. Alle natte spullen gaat in vuilniszakken en aan de kapstok. Het aanwezige publiek bekijkt het geïnteresseerd vanachter hun tafels. Wij worden in de andere zaal geplaceerd. Het toch wat middelmatige voedsel smaakte ons na de barre tocht natuurlijk goddelijk. Goede gesprekken en een enkel wijntje doen ons even vergeten dat we zo weer terug moeten. 

Na het overdragen hebben we op de beschutte Scheene gevoelsmatig het grootste deel van de terugtocht gehad. Het blijkt toch nog een stukje varen.

Na aankomst proeven we van het locale huppelwater en bespreken we de ingrediëntenlijst. Gentiaanwortel zou volgens de Chinese geneeskunde helende kwaliteiten hebben. Het wonderworteltje blijkt in de bergen te groeien, die hebben wij in Friesland nog niet gespot. Uiteraard blijft de Amsterdamse herkomst van de Friese Beerenburg, waarvoor de inhoud van  één van de twee flessen moet doorgaan, niet onvermeld. Het wordt tijd om te gaan slapen. De kerkklok blijkt ook ‘s nachts te slaan, merk ik nog een paar keer op, maar dan vertrek ik toch richting droomland.

Dag 2

Om 6:00 uur worden we gewekt door een prachtig zondagochtendzangvogelconcert. Het had van mij best iets later mogen aanvangen. Ik lees nog een paar bladzijden op de smartphone voor ik uit de veeren ga en krijg al snel ijskoude handen. Het was rond het vriespunt vannacht! 

We schudden de druppels van de zeiknatte tenten en gaan ontbijten. Er wordt een beetje geklust aan de lijnen van één boot en een paar van ons laden alvast de andere boten op zodat we straks snel weg kunnen. Het kamp wordt afgebroken en de auto’s volgeladen omdat ons startpunt vandaag een paar kilometer verderop is. Maar niet voor het hoogtepunt van de ochtend: Kijkhut voor de niet-bestaande vogels van de Rottige Meenthe. Dit is, net als het concert van de wel-bestaande zangvogeltjes vanochtend geen gevolg van de Berenburg. Een creatieve meneer uit een nabijgelegen dorp heeft een heel vogelboekje bij-elkaar gefantaseerd compleet met illustraties. En met wat gulle giften is er een prachtig kijkhuisje voor neergezet.

Wij rijden naar Langelille waar een splinternieuw vakantieparkje staat waar onze tochtleider een huisje heeft. We vertrekken vanaf het strand achter de “strandlodges”. Het verschuiven van een zitkussen levert één van ons gelijk een nat pak op. Omdat dit geen droogpak was, wordt er nog even snel omgekleed. 

Het Tjeukemeer is vlakbij maar vanwege het weer is toch voor de Tjonger (Kuinder in het Weststellingwerfs) gekozen. Het is een heerlijk stil watertje met mooie rietkragen. Staken geven de vaargeul aan, dit type betonning past goed in het landschap.

We varen net voorbij het oude sluisje in Schoterzijl waar tijdens een drijfdepauze de gevulde koeken worden rondgedeeld.

Op de terugweg klaart het op. We genieten op het terras achter het huisje van een bord soep en van de zon. Omdat we morgen weer aan het werk mogen, hijsen we ons toch maar weer uit de lounche set en aanvaarden de terugtocht. We zijn net voor de avond weer afgeladen. Na een top weekeindje nog een lekker avondje thuis. De plannen voor een volgend weekeinde (Vinkeveense plassen e.o., niet verklappen) zijn al gesmeed.

Rond half acht zitten we woensdagavond met een leuk groepje klaar voor een theorie avond. Ons nieuwe clubhuis maakt het mogelijk dergelijke avonden in eigen accommodatie te organiseren. Volgende maand staat bijvoorbeeld EHBO op het water op het programma. Maar vanavond zaten we met koffie, thee en paaseitjes klaar voor weer en weerberichten.

Arjan van Brakel is bereid ons te onderrichten. Hij is een ervaren kajakker, zeekajakinstructeur en betrokken is bij NKZV en Peddelpraat. Hij kijkt op dagbasis naar weerkaarten en is het weer-orakel van de verenigingen waar hij vaart. Arjan heeft een interactieve presentatie voorbereid waarin hij ons gaat leren om bij tochtvoorbereiding op een gedegen manier naar de weersverwachting te kijken.

Op het water ben je namelijk erg kwetsbaar voor het weer. Je wilt niet overvallen worden door harde wind of een onweersbui. Even naar binnen om te schuilen is er voor ons niet bij op het IJmeer.

Arjan blijkt een hele leuke manier van uitleggen te hebben. Door het interactieve karakter van de sessie krijgen we snel gevoel bij de materie. We leren de eerst om de weerkaarten te interpreteren. De fenomenen op de kaart en de invloed op het weer worden uitgelegd aan de hand van illustraties van de situatie in het driedimensionale vlak met weerfronten, luchtlagen, wolken en al dan niet verzadigde lucht.

De Allerheiligenvloed van 2006, die Arjan zelf in Delfzijl heeft meegemaakt, bleek prachtig studiemateriaal. Het wordt zo beeldend verteld dat je zelf onderhand natte voeten krijgt en de auto’s ziet drijven.

We leren ook over de weermodellen van de verschillende weerinstituten en de factoren die van invloed zijn op nauwkeurigheid en de lengte van de termijn waarover voorspellingen kunnen worden gedaan.

Al gedurende de avond is mijn gelikte webapp ingeruild voor het meer nerdy exemplaar met kekke kaartjes. Inhoud boven vorm! En morgenochtend lekker het weerfilmpje kijken op Ziltmeteo.nl dan weten we precies waar die sneeuwvoorspelling nu opeens vandaan komt.

Wij laten ons straks niet meer verrassen door een verstopt tweede koudefrontje Arjan, bedankt!

Alhoewel we echt geluk hebben met onze locatie en het vaarwater voor de deur, willen we er dit jaar graag nog een keer op uit. Na een oproep in de zaterdag ochtend appgroep is de groep tot acht ‘all season’ vaarders aangezwollen.

De meesten van ons zijn ruim voor half negen bij de club om op te laden. We vertrekken naar Monickendam om een rondje door Waterland te varen. Dit gebied ten noorden van Amsterdam is bekend van de mooie landerijen, lieve dorpjes en het Markermeer. Je kunt er heerlijk fietsen en wandelen. Maar het heet niet voor niets Waterland, er zijn vele sloten, vaarten en kleine meertjes waar wij vandaag eens lekker doorheen gaan peddelen.

Er is met Google Maps een prima opstap plek gevonden met een laag slootkantje om in te stappen en een parkeerterrein ervoor waar de auto’s veilig kunnen wachten op onze terugkomst. We trekken wel wat bekijk met onze winterkajakgarderobe en het zal ook niet elke dag gebeuren dat deze sloot vol ligt met kajaks.

De tocht gaat via de Ooster Ee naar Zuiderwoude waar ik het kerkje direct herken van de fietstochten. Het is bewolkt vandaag waardoor de foto’s wat karig uitvallen maar hij staat erop.

We komen onderweg nog een familie zwanen tegen, we proberen ze in deze smalle sloot alle ruimte te geven om ze rustig te houden.

Iets verder varen we langs Holysloot. Ergens langs de route zien we een aantal oude caravans staan op wat een boerencamping lijkt. Er staan wat picknickbanken en er is een lage steiger, we besluiten dat het te mooi is om voorbij te varen. Er is verder niemand, wat niet zo gek is met deze temperaturen (6°C). Deze plek lijkt ook geschikt voor een kampeertocht in het watersportseizoen. Na de oploskoffie en meegebrachte etenswaren varen we verder.

Bij het Bozenmeertje zijn er twee mogelijkheden richting Broek in Waterland. Een stinksloot en een breder vaarwater waar bij de ingang ook een wegwijzer staat, In het hele gebied staan deze groene borden om de watersporter de weg te wijzen. Onze onvolprezen navigator had de gps van de route in een app geladen en wij moesten toch echt door het smalle slootje. Halverwege word ons de weg versperd door een dammetje (op de app staat een vaste brug vermeld) waardoor we rechtsomkeert door de zwarte blubber ploegden om alsnog de borden te volgen.

Enfin, stukje verder varen we het pittoreske Broek in Waterland in met zijn Broeker grijs geschilderde houten huizen.

Het Dee brengt ons bij De Leek, waar het in de zomer een stuk drukker is. In dit gebeid zijn boten die geluid produceren verboden, wat fijn is voor de natuur en de rustzoekende watersporter. Dat je met een elektromotortje ook nog flink hart door de sloot kunt varen wordt even later bewezen door een man in een open boot. Maar verder is het super rustig.

Het laatste stukje varen we naast de N247 over de Zesstedenvaart. Even later varen we Monickendam in en na een klein historisch stukje over de Vestingsgracht varen we de Pierebaan weer op waar we de boten weer opladen. We rijden halverwege de middag het terrein van KOIJ op, een voordeel van een tochtje dicht bij huis.

Kano Op IJburg is uitgenodigd door Zutphense Kanovereniging Anax om een keer in hun vaargebied te peddelen. Deze zaterdag is het zover. Tien enthousiaste leden laden al vroeg en ook behoorlijk rap hun kajak op de trailer om naar Zutphen te vertrekken. De weersvoorspellingen zijn goed, dat wil zeggen geen regen en nauwelijks wind. Het is natuurlijk wel wat fris en vrij bewolkt.

We worden al opgewacht door Renee, Harry en Rianne van Anax met wat lekkers. We maken kennis met elkaar, laden de boten af en maken onszelf klaar voor het varen. Omdat het een ander vaargebied is dan we gewend zijn, volgt eerst nog een theorieles in het riviervaren.

“Een krib is een korte stenen dam in de rivierbedding, haaks op de zomerkade om de paar honderd meter aan beide zijden van de rivier in het zomerbed aangelegd om erosie in buitenbochten tegengegaan en zo het meanderen van de rivier voorkomen. Door het water naar het midden van de rivier te dwingen, neemt daar de stroomsnelheid toe. Bij de kribben ondervindt het water weerstand, wordt het water afgeremd en de waterstand enigszins opgestuwd. Benedenstrooms van een krib ontstaat een neer of tegenstroom. Nabij het uiteinde van een krib ontstaat, afhankelijk van de stroomsnelheid in de rivier, een draaikolk.” Vrij naar Wikipedia

De stroming in de rivier wordt beïnvloed door obstakels, waterverplaatsing van boten en instromende beken. We leren in theorie hoe we daarmee moeten omgaan. Het voelt op de kant nog wat onwennig maar eenmaal een tijdje op de IJssel blijkt het ons toch goed af te gaan. Vooral dankzij de goede instructie en coaching onderweg natuurlijk maar ergens valt het ons ook wel mee, zo wild is het allemaal niet.

De registratie van onze route vertoont een kartelrandje omdat we op stroomopwaarts telkens om de kribbetjes heenvaren. Daartussenin is een stuk minder stroming. We moeten telkens ‘tegensturen’ omdat je bij de kribben anders de rivier opgeslingerd wordt. Het is een goede oefening in opkanten. Onze coaches geven aanwijzingen als we de ideale lijn niet volgen of te laat beginnen met de boogslagen en het opkanten. We moeten dicht bij de kant varen maar ook opletten dat we niet tegen de stenen klappen.

Sportvissers blijken ook een factor. Eén ervan lijkt niet voornemens de hengels even in te halen en moppert wat dat we (bijna) door zijn lijnen heen varen. De rest van de vissers is een stuk vriendelijker en houden even rekening met de stoet kajaks die voorbij komt.

We pauzeren in een inhammetje waar een riviertje de IJssel instroomt. Het is een hele toer om hier uit te stappen en de kajaks een plekje te geven waar ze niet wegdrijven of beschadigen door de stenen. Bij het langsvaren van vrachtschepen stroomt er water in de inham en moet je de lager gelegen kajaks vasthouden om ze niet te verliezen als het water er weer uitstroomt. Een van de kajaks van onze gastgevers wordt de beek in geslingerd en moet later weer worden gered. Omdat een aantal van ons afkoelt in de neopreen kleding wordt de lunch vrij abrupt weer beëindigd.

We varen nog een stukje door naar Bronkhorst. We kunnen hier wat makkelijker aan wal en kunnen de kajak in een weiland veilig stellen. De rust wordt verstoord door twee mensen die een hele optocht van honden voortdrijven. Een daarvan is nogal verbolgen over een reprimande van de boer. Volgens hem zullen wij spoedig ook verdreven worden. Het komt niet in hem op dat loslopende honden en vee geen gelukkige combinatie vormen. Hij voelt de behoefte om nog wat uitleg te geven over de omvang van zijn roedel en vertrekt dan weer.

Terugvaren gaat een stuk eenvoudiger. We hoeven niet telkens de kommetjes in maar kunnen in het midden varen waar we de meeste stroming mee hebben. Dat geeft ons een lekker duwtje in de rug. Wel ff opletten voor achteropkomende schepen maar die hebben we nagenoeg niet gezien.

We varen weer terug naar het haventje. Na het uitstappen bij een blubberig wallekantje, tillen we de kajaks weer de dijk op en het weiland over. Bij het clubgebouw aangekomen besluiten we de kajaks direct op te laden omdat het donker wordt. Daarna wordt er afgezeept en verder ingepakt. Er staat weer wat lekkers voor ons klaar. We nemen afscheid en rijden weer naar IJburg. Het is inmiddels tegen zeven uur als we in het donker de kajaks opbergen en huiswaarts gaan.

Veel dank gaat uit naar Anax voor een heerlijke dag op de IJssel. Was gezellig, tot de volgende keer bij ons!